Saturday, June 1, 2024

Κουτράκος Παναγιώτης, Ειρμολόγιο Μπαλάση Ιερέα: Πρωτόλεια εξηγητική προσέγγιση των ακολουθιών του χρωματικού γένους









Περίληψη
Στόχος της εισήγησής μου είναι (σύμφωνα και με τον τίτλο της) μια πρω- τόλεια εξηγητική προσέγγιση των κατά τους χρωματικούς ήχους μελοποιημένων α- κολουθιών του Ειρμολογίου Μπαλάση του ιερέα. O Μπαλάσης, ιερέας και νομοφύλα- κας της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους με- λουργούς της κλασικής μεταβυζαντινής περιόδου της Ψαλτικής Τέχνης, αλλά και μια σημαντική προσωπικότητα του 17ου αιώνα, τόσο στον εκκλησια-στικό όσο και στον μουσικό χώρο. Το μελοποιητικό του έργο χαρακτηρίζεται καινοτόμο, προδίδει δε ένα λόγιο συνθέτη που ακολουθεί την πατριαρχική παράδοση και ασκεί επιρροή στους μεταγενέστερούς του μελοποιούς. Το Ειρμολόγιο του Μπαλάση είναι από τα πιο αξιο- σημείωτα έργα του 17ου αιώνα, διότι λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του προγενέστερου 16ου και του μεταγενέστερου 18ου αιώνα, μεταφέροντας την πατρι- αρχική μελοποιητική παράδοση μέχρι τις μέρες μας. Η εξέταση του εν λόγω μουσικού υλικού αναμένεται να κομίσει καίρια συμπεράσματα όσον αφορά το φαινόμενο της εξήγησης, αλλά και της εξελικτικής πορείας της σημειογραφίας της Βυζαντινής μου- σικής. Συγκεκριμένα, η εδώ εξεταζόμενη μουσική πληροφορία θα αποδομηθεί μικρο- δομικά και μακροδομικά, αντίστοιχα, στους επιμέρους σχηματισμούς και στις γραμ- μές της. Επίσης, με την απαραίτητη συνεξέταση ομοειδούς μουσικού υλικού η σκέψη θα οδηγηθεί και σε συγκριτική μορφολογική ανάλυση, επιτρέποντας την εξαγωγή χρησιμότατων παρατηρήσεων και επωφελέστατων συμπερασμάτων, σχετικών με ζητήματα μετρικής και μελικής δομής, καθώς και σημειογραφικής εξέλιξης του ερευ- νόμενου πηγαίου υλικού. Η εμβέλεια της συγκριτικής μορφολογικής ανάλυσης και ε- ξηγητικής προσέγγισης περιορίζεται, ενδεικτικά εν προκειμένω, στις ακολουθίες των χρωματικών ήχων, ο προσωπικός μου στόχος όμως δεν απομακρύνεται από τη δυνα- τότητα εξειδίκευσης και δεξιότητα εμβάθυνσης πάνω στη διαδικασία της εξήγησης του, διαχρονικά υφι-στάμενου, συνόλου του συγκεκριμένου γένους μελοποιίας. 

No comments:

Post a Comment