Περίληψη
Η έννοια των «θέσεων» στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή μελοποιία αποτέλεσε έναν από τους βασικότερούς άξονες άρμοσης του ψαλτικού γεγονότος. Η μελοποιητική φόρμα προσδιορίζεται μέσα από το γεγονός της «θέσης» και η «θέση» φανερώνει και αποκαλύπτει την ερμηνευτική και υφολογική ανάπτυξη του μέλους. Η αξία τους δεν θα πρέπει να περιοριστεί στα δομικά όρια λειτουργίας του μουσικού κειμένου, αλλά να εντοπισθεί στην θεολογική και αισθητική διασφάλιση του τρόπου ψαλμώδησης. Η σταδιακή απόσχιση από αυτήν την πραγματικότητα, η οποία παρατηρείται εντονότατα από τον 20ο αιώνα και εντεύθεν, δημιουργεί μια τεράστια αμφιβολία αναφορικά με τις προϋποθέσεις της σύγχρονης μελοποιίας και της ψαλτικής ερμηνευτικής προσέγγισης. Δίνεται η αίσθηση μιας σύγχρονης μουσικής και λειτουργικής πραγματικότητας, η οποία εκδηλώνει ένα νέο ήθος αυτονομιστικής πρακτικής. Διαχρονικά στοιχεία της μουσικής αυτής παράδοσης συγχέονται και συχνά αναιρούνται οι βαθύτερες προϋποθέσεις της. Αυτό το χάσμα φανερώνεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο στο παπαδικό μελοποιητικό γένος και εμφαίνεται στην σχετική σύγκριση μεταξύ παλαιότερων και νεότερων συνθέσεων. Από τον 19ο έως και τον 21ο αιώνα, και με την καθιέρωση της νέας μεθόδου, παρατηρείται μια διαδρομή μετάλλαξης του παπαδικού γένους, την οποία θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε μέσα από τη χρήση αναγκαστικά περιορισμένων παραδειγμάτων. Ο χερουβικός ύμνος αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτής της μεταβολής, ακριβώς επειδή βρίσκεται σε συνεχή χρήση μέσα στην λειτουργική πράξη. Μέσα από την συγκεκριμένη εξέταση θα καταδείξουμε την αναγκαία θεώρηση των θέσεων ως υπαρκτικό κομμάτι του ψαλτικού γεγονότος και ως αναγκαία προϋπόθεση στην μελική ανάπτυξη του λόγου. Η γνώση και η μετοχή στο γεγονός των θέσεων διασφαλίζει στο κείμενο μια υψηλή μελοποιητική δομή, μια θεολογική διασφάλιση του μουσικού τρόπου και κατ’ επέκταση μια εκκλησιολογική μετοχή της κοινότητας στο λατρευτικό γεγονός. Η όποια εξέλιξη του μουσικού γενομένου δεν είναι δυνατόν να αυτονομηθεί από αυτές τις βαθύτερες οντολογικές προϋποθέσεις
No comments:
Post a Comment