Περίληψη / Summar
Zirojević Igor, Μεταγραφή ενός άγνωστου Κεκραγαρίου σε πρώτο ήχο στην εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα από το χειρόγραφο Χιλανδαρίου Chil. 668
Η Μονή Χιλανδαρίου στο Άγιο Όρος κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της ορθόδοξης λατρείας, όπου έχει διατηρηθεί μια πλούσια πνευματική και μουσική παράδοση. Η παρούσα μελέτη εξετάζει τα χειρόγραφα βυζαντινής μουσικής της μονής, ιδιαίτερα το χειρόγραφο Chil. 668, το οποίο αποκαλύπτει σημαντικές συνθέσεις στην εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα που υποδηλώνουν μια σύνδεση μεταξύ της Χιλανδαρίου και της βυζαντινής μουσικής κληρονομιάς. Το Κεκραγάριο, το οποίο αντιπροσωπεύει ειδικές συνθέσεις εντός της λειτουργίας του Εσπερινού, αποτελείται από τους δύο πρώτους στίχους του Ψαλμού 140 και ακολουθείται από μια Στιχολογία. Η εργασία εξηγεί τις μουσικές ιδιαιτερότητες του Κεκραγαρίου και τον ρόλο του στην λειτουργία του Εσπερινού. Επίσης, τονίζει την ικανότητα των Χιλανδαρίων μοναχών (18ος αιώνας) να προσαρμόζουν και να συνθέτουν μουσικά κομμάτια σύμφωνα με την παράδοση. Το συμπέρασμα τονίζει τη σημασία της ανακάλυψης νέων συνθέσεων για την ιστορία και τον πολιτισμό της σερβικής μουσικής και λειτουργικής παράδοσης, υπογραμμίζοντας την επιρροή της Μονής Χιλανδαρίου στη διατήρηση της ορθόδοξης κληρονομιάς σε δύσκολους καιρούς.
Το χειρόγραφο Χιλανδαρίου Chil. 668, που χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, είναι ένας χαρτώος κώδικας διαστάσεων 180x120 mm, που περιέχει 379 αριθμημένα φύλλα γραμμένα από πολλαπλούς γραφείς. Περιλαμβάνει ψαλμωδίες στην εκκλησιαστική σλαβική και ελληνική γλώσσα, που χαρακτηρίζονται από έναν συνδυασμό Στιχηραρίου, Αναστασιματαρίου και Ανθολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι άγνωστα κομμάτια Κεκραγαρίου στα φύλλα f. 365r-368v αντιπροσωπεύουν πρωτότυπες συνθέσεις στην εκκλησιαστική σλαβική γλώσσα, αντανακλώντας το ύφος σύντομων ψαλμών του 18ου αιώνα. Η ανάλυση δείχνει ότι δεν πρόκειται για διασκευές ελληνικών ψαλμών, αλλά μάλλον για πρωτότυπα έργα. Το χειρόγραφο παρουσιάζει ορθογραφικά λάθη και παραλλαγές στο ποιητικό κείμενο. Αυτά τα κομμάτια Κεκραγαρίου είναι σημαντικά για την ανάδειξη της μουσικής παιδείας των Χιλανδαρίων μοναχών και της ικανότητάς τους να δημιουργούν πρωτότυπη μουσική ευθυγραμμισμένη με τις σύγχρονες τάσεις, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ανάπτυξη της ορθόδοξης μουσικής κληρονομιάς.
Η σύνθεση από το χειρόγραφο του Χιλανδαρίου είναι γραμμένη στον πρώτο ήχο, ο οποίος μπορεί να είναι ο έσω –από τον φθόγγο κε– είτε ο έξω –από τον φθόγγο πα–, και οι δύο ανήκουν στο μαλακό διατονικό γένος. Η δομή του Κεκραγαρίου επιτρέπει την εκτέλεση και στους δύο τρόπους, αν και ο συγγραφέας δεν διευκρίνισε ρητά ποιος ήταν ο σκοπός.
Έχει μεταγραφεί στη Νέα Μέθοδο τόσο για τον έξω α´ ήχο όσο και για τον έσω α´ ήχο. Και οι δύο ήχοι μοιράζονται το ίδιο τετράχορδο, αλλά διαφέρουν στη δομή και τις μουσικές φράσεις. Με βάση την απουσία αναστάσιμων Στιχηρών στον έξω πρώτο ήχο σε όλα τα χειρόγραφα του Χιλανδαρίου, συμπεραίνεται ότι αυτό το Κεκραγάριον πιθανότατα ψαλλόταν στον έσω πρώτο ήχο. Για ευκολότερη ανάλυση, η σύνθεση χωρίζεται σε έντεκα τμήματα, καθένα από τα οποία σχολιάζεται ξεχωριστά. Η ύπαρξη αυτών των κομματιών του Κεκραγαρίου ήταν προηγουμένως άγνωστη και, με βάση τα τρέχοντα δεδομένα, δεν είχαν μεταγραφεί ποτέ σε σύγχρονη σημειογραφία. Ως εκ τούτου, κρίθηκε σκόπιμο να μεταγραφούν στη Νέα Μέθοδο. Η μέθοδος μεταγραφής ακολουθεί τις αρχές που χρησιμοποίησαν οι τρεις δάσκαλοι και μεταρρυθμιστές της νευματικής σημειογραφίας του 1814, επιτρέποντας την επανένταξη του Κεκραγαρίου στη λειτουργική χρήση μετά από περισσότερους από δύο αιώνες. Η σημειογραφία του Κεκραγαρίου παρέχεται σε ένα παράρτημα, το οποίο παρουσιάζει τόσο την αρχική παλαιά όσο και τη νέα σημειογραφία. Στην παλιά σημειογραφία, οι τόνοι σολφέζ από το ευρωπαϊκό πεντάγραμμο υποδεικνύονται πάνω από τα νευματικά σύμβολα, με τη μία εκδοχή να βασίζεται στον τόνο κε (λα) και την άλλη στον τόνο πα (ρε). Οι ίδιες αρχές ισχύουν και στις επόμενες μεταγραφές, με την πρώτη μεταγραφή στον έξω α´ ήχο (από τον τόνο κε) και τη δεύτερη στον έσω α´ ήχο (από τον τόνο πα). Επιπλέον, χαρακτήρες από τη μέθοδο του Σίμωνα Καρά χρησιμοποιούνται στη Νέα σημειογραφία.
Zirojević Igor, Transcription of an Unknown Kekragarion in First Mode in Church Slavonic from the Hilandar Manuscript Chil. 668
The Hilandar Monastery on Mount Athos is a significant place in the history of Orthodox worship, where a rich spiritual and musical tradition has been preserved. This study examines the neumatic manuscripts of the monastery, particularly manuscript Chil. 668, which reveals important compositions in Church Slavonic that indicate a connection between Hilandar and Byzantine musical heritage. Kekragarion, which represents special compositions within the Vespers service, consists of the first two verses of the Psalm 140 and is followed by a Stichology. The paper explains the musical specifics of Kekragarion and its role in the Vesper service. It also highlights the ability of Hilandar monks (18th century) to adapt and compose musical pieces in accordance with tradition. The conclusion emphasizes the significance of discovering new compositions for the history and culture of Serbian music and liturgical tradition, underlining the influence of the Hilandar Monastery on the preservation of Orthodox heritage during challenging times. The Hilandar manuscript Chil. 668, dating from the second half of the 18th century, is a paper document measuring 180x120 mm, containing 379 numbered leaves written by multiple scribes. It includes chants in Church Slavonic and Greek, characterized by a combination of a Sticherarion, Anastasimatarion, and Anthology. Notably, unknown Kekragarion pieces on leaves f. 365r-368v represent original compositions in Church Slavonic, reflecting the style of short chants from the 18th century. The analysis shows that these are not adaptations of Greek chants, but rather original works. The manuscript features spelling errors and variations in poetic text. These Kekragarion pieces are significant for showcasing the musical literacy of Hilandar monks and their ability to create original music aligned with contemporary trends, contributing to the preservation and development of Orthodox musical heritage. The composition from the Hilandar manuscript is written in the first mode, which can be either exo (from the tone ke) or eso (from the tone pa), both belonging to the soft diatonic. The structure of the Kekragarion allows for performance in both modes, though the author did not explicitly specify which was intended. It has been transcribed into New Method for both exo and and eso first mode. Both modes share the same tetrachord but differ in structure and musical phrases. Based on the absence of resurrection Stichera in the exo first mode across Hilandar manuscripts, it is concluded that this vozvatelna was likely sung in the eso first mode. For easier analysis, the composition is divided into eleven segments, each of which is commented on individually. The existence of these Kekragarion pieces was previously unknown, and based on current data, they had never been transcribed into modern notation. Therefore, it was deemed appropriate to transcribe them into New Method. The transcription method follows the principles used by three teachers and reformers of neumatic notation in the 19th century, allowing the Kekragarion to be reintegrated into liturgical use after more than two centuries. The notation of the Kekragarion is provided in an appendix, showcasing both the original old notation and the new notation. In the old notation, solfège tones from the five-line staff are indicated above the neumatic signs, with one version based on the tone ke (la) and the other on the tone pa (re). The same principles apply in the subsequent transcriptions, with the first transcription in the exo first mode (from tone ke) and the second in the eso first mode (from tone pa). Additionally, characters from Simon Karas’s method are used in the New notation.
No comments:
Post a Comment