Monday, August 25, 2025

Πενέτης, Γεώργιος, Τα Αναστασιματάρια Πέτρου Εφεσίου και Ιωάννου Πρωτοψάλτου: μορφολογική και διδακτική προσέγγιση










PDF 

Περιγραφή
Το Αναστασιματάριον εκδίδεται για πρώτη φορά σε έντυπη μορφή το 1820 στο Βουκουρέστι από τον μαθητή των Τριών Διδασκάλων, Πέτρο Εφέσιο και διαδίδεται γρήγορα στον ψαλτικό κόσμο της εποχής. Το ψαλτικό αυτό βιβλίο θα γνωρίσει στην συνέχεια πολλές ανατυπώσεις και διασκευές, με κυριότερη εκείνη του Ιωάννου, Λαμπαδαρίου και στην συνέχεια Πρωτοψάλτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
 Η έκδοση του Ιωάννου με τις διασκευές της θα γνωρίσει πορεία εκπληκτική. Κυρίως λόγω της πληρότητός του ως προς τα περιεχόμενα, θα γίνει το βασικό βιβλίο διδασκαλίας της ψαλτικής στους αρχαρίους μαθητές μέχρι σήμερα. Αυτό οφείλεται αποκλειστικά στις Εκδόσεις της Αδελφότητος Θεολόγων «Η Ζωή». Το βιβλίο θα εκδοθεί επανειλημμένως, με νέα στοιχειοθέτηση, με κάποιες παρεμβάσεις στο μέλος, αναγκαίες κατά τους εκδότες για ορθότερη απόδοση του νοήματος των ύμνων, και σημείωση των «τρισήμων ρυθμικών ποδών».
 Ο Ιωάννης σημειώνει ότι διασκευάζει το έργο του Πέτρου Λαμπαδαρίου. Ακολουθεί σε γενικές γραμμές τον Πέτρο, επηρεασμένος όμως από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής, παρεμβαίνει στο μέλος με κάποια νέα τεχνικά χαρακτηριστικά. Στην προσπάθεια να αποδώσει μελικώς τα νοούμενα, εισάγει παραλλαγές των μελωδικών γραμμών τονίζοντας επιλεγμένα λέξεις του κειμένου, χωρίς να ακολουθεί πάντοτε τον ρυθμικό ή λογικό τονισμό του ποιητικού κειμένου. Στα δοξαστικά διανθίζει το μέλος εισάγοντας μελωδικές γραμμές του αργού στιχηραρίου και δημιουργεί μια νέα αισθητική στα συγκεκριμένα μέλη. Ο Ιωάννης δημιουργεί μία ώσμωση θέσεων του Πέτρου Λαμπαδαρίου και του Ιακώβου Πρωτοψάλτου.
 Στο θέμα της διδακτικής του Αναστασιματαρίου, η χρήση μελωδικών θέσεων των ήχων οδηγεί στην βαθύτερη και ουσιαστικότερη κατανόησή τους και, ως εκ τούτου, στην συνεπέστερη απόδοση του ιδίου του μέλους.

No comments:

Post a Comment