Η πραγμάτευση επικεντρώνεται στην υμνολογική και κυρίως μουσικολογική διάσταση του θέματος, συγκερασμός ο οποίος προκύπτει από την σύζευξη του λόγου με το μέλος μέσα στο πλαίσιο της ορθόδοξης λατρείας. Στο πρώτο μέρος γίνεται αναφορά στο γενικότερο πλαίσιο της Πεντηκοστής και στις λειτουργικές προϋποθέσεις που επέδρασαν στην διαμόρφωση της υμνογραφίας της. Γίνεται αναφορά στην συλλογή του Πεντηκοσταρίου, στην σημασία της εορτής για το χριστιανικό εορτολόγιο, στην λειτουργική της εξέλιξη, καθώς και στην διαμόρφωση της ακολουθίας της Γονυκλισίας με βάση την δυναμική συνύπαρξη μεταξύ Ασματικού και Μοναχικού Τυπικού. Επίσης περιλαμβάνεται η περιγραφή της έντυπης υμνογραφίας της εορτής, με παράλληλο σχολιασμό της από υμνολογικής, ποιητικής και θεολογικής απόψεως, με επιπλέον βαρύτητα στις πηγές των θεολογικών νοημάτων των ύμνων, καθώς και στην ποιητική μορφή και τεχνική τους ανάπτυξη, τόσο στο επίπεδο των έντεχνων ρητορικών σχημάτων, όσο και της μετρικής τους. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η εξέταση των εκτός του εντύπου Πεντηκοσταρίου ύμνων της, συμπεριλαμβανομένων επίσης και των αδημοσίευτων, των οποίων η καταγραφή και δημοσίευση συντελείται στο πλαίσιο της παρούσας διατριβής. Στην συνέχεια, η αναφορά επικεντρώνεται στο μέλος των εκτός του εντύπου Ιδιομέλων, τα οποία παραδίδονται σε παλαιοβυζαντινή σημειογραφία, με αντιπροσωπευτικότερο δείγμα το Στιχηρό "Ο Παράκλητος, ώσπερ έφης, Χριστέ" σέ ήχο πλάγιο του δευτέρου. Με βάση την συνεξέταση των τριών σημαντικότερων σημειογραφικών του εκδοχών διαπιστώνεται ότι αποτυπώνουν το ίδιο, κατά το πλείστον, μελωδικό περίγραμμα και κατά πάσα πιθανότητα παρόμοια ή ίδια μελικά σχήματα, παρόλες τίς επιμέρους αποκλίσεις. Επίσης προκύπτει η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων που επιβεβαιώνουν και εμπλουτίζουν τα πορίσματα της έρευνας, σχετικά με την φύση και την εξέλιξη των δύο παλαιοβυζαντινών σημειογραφικών συστημάτων. Στο δεύτερο μέρος εκτίθεται συστηματοποιημένη και κωδικοποιημένη η σχετική με τον εορτολογικό κύκλο της Πεντηκοστής βυζαντινή και μεταβυζαντινή μελοποιητική παραγωγή, σύμφωνα με τα τρία Γένη της Εκκλησιαστικής Μελοποιΐας, την μελωδική παράδοση, την τεχνοτροπία και τίς στυλιστικές ιδιαιτερότητες του καθ΄ ενός απ’ αυτά. Η πραγμάτευση επικεντρώνεται στην συνολική εποπτία και περιγραφή του πλήθους των Ειρμολογικών, Στιχηραρικών και Παπαδικών μελών και συνθέσεων που περιέχονται στους μουσικούς κώδικες και εξεχόντως στις λιγότερο διαδεδομένες. Τέλος, το τρίτο Μέρος περιλαμβάνει την εξέταση του Δοξαστικού "Γλώσσαι ποτέ συνεχέθησαν" σέ ήχο πλάγιο του τετάρτου, την εποπτία της εξελικτικής πορείας της μελοποιΐας του, καθώς και την ανάλυση της σύνθεσης του Ιακώβου Πρωτοψάλτου, η οποία εκπροσωπεί την νεότερη μελωδική του εκδοχή. Η συγκριτική εξέταση των επιμέρους μελοποιήσεών του κατέδειξε την ομοιογένεια ως προς το μελωδικό περίγραμμα και την βαθμίδα των εντελών του καταλήξεων και στον αντίποδα τα αποκλίνοντα καλλωπιστικά στοιχεία που διαμορφώνουν την καινότροπη μελοποιητική του μεταχείριση. Επιπροσθέτως, η ειδικότερη μουσική ανάλυση της προαναφερόμενης οψιμότερης του εκδοχής καταδεικνύει τα κύρια μελοποιητικά της γνωρίσματα, τα οποία, σέ σχέση με τα προγενέστερα Στιχηράρια, είναι η κατά συντομότερο τρόπο μεταχείριση του ποιητικού κειμένου και συνακόλουθα η αρκετά διαφοροποιημένη και νεωτερική του μελωδία.
No comments:
Post a Comment