Περίληψη.
Από καιρό έχει αναγνωριστεί ότι η βυζαντινή τέχνη άσκησε σημαντική επιρροή στη Δύση. Αυτό έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα στην ιστορία της τέχνης. Το κατ' εξοχήν σημαντικό ζήτημα της σχέσης της λατινικής με τη βυζαντινή νεωτεριστική σημειογραφία παρέμενε επί μακρόν ασαφές - κατανοητό επειδή δεν είχαν γίνει συστηματικές συγκριτικές μελέτες για τις νεωτεριστικές σημειογραφίες. Σε κάθε έρευνα για τις σχέσεις μεταξύ της γρηγοριανής ψαλμωδίας και της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι κατά τον έκτο, έβδομο και όγδοο αιώνα οι στενότερες σχέσεις πρέπει να υπήρχαν μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινούπολης. Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου εισήχθησαν στη ρωμαϊκή εκκλησία πολυάριθμοι ψαλμοί του βυζαντινού τελετουργικού.
Οι δικές μου έρευνες προκάλεσαν τεράστια αίσθηση. Ξαφνικά αποκαλύφθηκαν εκπληκτικές συνδέσεις μεταξύ της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής και της σημειογραφίας της γρηγοριανής ψαλμωδίας. Πολυάριθμα λατινικά νεύματα και τα αντίστοιχα βυζαντινά σημαδόφωνα αποδείχθηκαν ονοματολογικά, παλαιογραφικά και σημειολογικά (σημασιολογικά) συγγενή και σε πολλές περιπτώσεις πανομοιότυπα.
Ο μεγάλος αριθμός των ονομάτων των λατινικών νευμάτων αποδείχθηκε ότι είναι δανεισμένες λέξεις ή δανεισμένες μεταφράσεις από τη μέση ελληνική γλώσσα. Η μεσαιωνική ταξινόμηση του ρεπερτορίου των λατινικών νεούμενων περιλαμβάνει πέντε κατηγορίες και έχει το πλεονέκτημα ότι είναι συμβατή με την τυπολογία των παλαιοβυζαντινών σημείων: 1. neumae simplices (τόνοι απλοί), 2. neumae compositae (τόνοι σύνθετοι), 3. διακοσμητικά νεύματα, 4. notae semivocales (ημίφωνα), 5. litterae significativae (γράμματα). Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα litterae και τα πιο σημαντικά γράμματα έχουν παρόμοιες σημασίες. Συγκρίνοντας τη βυζαντινή και τη λατινική σημειογραφία καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι και οι δύο είχαν μερικό στενογραφικό χαρακτήρα. Νεύματα όπως το κύλισμα, το pressus και γενικά κάθε σημείο που βασίζεται σε διάφορες μορφές του oriscus θεωρούνται στενογραφικά σημεία. Θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι οι στενότερες συνδέσεις υπήρχαν μεταξύ των παλαιοβυζαντινών και των λατινικών νευμάτων.
No comments:
Post a Comment